Sluiten

Waar zoek je naar?

Kun je het niet vinden? Neem contact met mij op via e-mail. Ik help je graag.

gek
Reputatie

Hoe wij onszelf voor de gek kunnen houden (ja, geldt ook voor Wopke, Donald, Willem-Alexander, Ted, …)

Geplaatst op door Frank Körver

Wat? Echt waar? Waarom? Als minister schaatsen in het voor het publiek gesloten Thialf stadion? Het bonusplafond willen verhogen terwijl het bedrijf aan de beademing ligt? Als staatshoofd op vakantie gaan terwijl het volk wordt opgeroepen thuis te blijven? Als senator rustig het vliegtuig pakken naar het warme Cancun terwijl de eigen staat Texas een nachtmerrie beleeft? Ben je gek geworden of zo?

En uiteraard, wat volgt is publieke ophef. Al dan niet gemeende excuses. En een gebutste reputatie.

We zien het continu. Mensen die een eigen werkelijkheid lijken te hebben gecreëerd. Een werkelijkheid waarin hun handelen logisch lijkt. Maar dan volgt de confrontatie met de buitenwereld. Auw.

En we doen het allemaal. Ook ik creëer mijn eigen werkelijkheid. Net als jij. En net als Wopke, Peter, Ferdinand, Willem-Alexander, Ted, etc.

Maar hoe werkt dat nou? Hoe kan dat?

Blijkbaar kunnen we onszelf heel goed voor de gek houden.

Onlangs verscheen in dit kader een leerzaam artikel in The Financial Times. De titel: “How we fool ourselves”.

Het artikel vind je hier.

Harford – onder meer de auteur van de boeken ‘How to make the world add up‘ en ‘The Data Detective‘ – heeft echt een mega-interessant artikel geschreven. Een paar inzichten uit het artikel aan de hand van wat citaten:

  • “Thinking through a topic with the aim of reaching a particular conclusion”. We zijn vatbaar voor ‘motivated reasoning‘; een redenering ophangen die je eigen belang dient. Soms doen we het bewust. Denk aan de advocaat in de rechtszaal. Vaak is het onbewust. Niet het team speelt slecht, maar de scheids is partijdig. Wishful thinking in feite.
  • “If the truth is painful enough, we are all capable of clutching at comforting falsehoods”. Kortom, als de waarheid pijn doet, dan verzinnen we graag een werkelijkheid die comfortabeler voelt. Denk aan Trump die vooral blijft benadrukken dat de verkiezingen gestolen zijn.
  • “When we are trying to interpret the world around us, we need to realize that our expertise can be drowned by our feelings”. We zijn niet alleen maar rationele wezens. We laten ons in grote mate leiden door onze emoties. En die emoties kunnen onze zicht op de werkelijkheid vertroebelen.
  • “More information and more expertise produced more strongly motivated reasoning”. Opleiding of intelligentie beschermen ons niet. Sterker nog. Als we veel van een onderwerp (denken te) weten, graven we ons in. We doen aan cherry-picking: we pikken vooral die informatie eruit die past. En past het niet? Dan verwerpen we het. Bewust of onbewust.
  • “Greater knowledge does not guarantee convergence on the truth; when coupled with motivated reasoning it can simply provide fuel for polarization”. Omdat we ons dus ingraven en alleen die informatie zoeken die in ons straatje past, bestaat er een reëel risico op verdergaande polarisering.

We creëren allemaal onze eigen werkelijkheid. Opleiding of intelligentie kunnen ons dus blijkbaar niet beschermen. Sterker nog, ‘wishful thinking’ in combinatie met kennis en expertise, kan dus een giftige combinatie zijn

Wat te doen? In het FT-artikel raadt Harford vooral aan om bewust te zijn van je eigen gevoelens. Na te blijven denken. Hoe reageer je op een advies? Wat vind je van een artikel? Hoe reageer je op een statement op social media?

“Whatever the emotional reaction, take note of it. Having done so, you may be thinking more crearly already”

Tim Harford, The Financial Times (30 januari 2021)

Zelf denk ik ook dat organisaties – en zeker ook de in de eerste alinea genoemde personen – vooral hun tegenspraak goed moeten organiseren. Kijk uit voor ja-knikkers. Voor die gevaarlijke echochamber. Ook als ze uitermate deskundig en hoog opgeleid zijn.

En natuurlijk, als iemand ons uit onze prachtige droom helpt, dan kan dat pijnlijk zijn. Maar dat is publieke ophef en het daarop volgende excuus ook. Misschien nog wel pijnlijker.

Wat je wellicht ook interessant vindt:

(Foto door cottonbro via Pexels)