Stakeholderonderzoek of krachtenveldanalyse?

Geregeld word ik gevraagd om een stakeholderonderzoek voor een klant uit te voeren. De nadruk ligt hierbij dan vaak op het in kaart brengen van hoe stakeholders een organisatie percipiëren en waarderen. En soms gaat het om het inzicht geven in belangen en standpunten van stakeholders ten aanzien van een specifieke kwestie.

Een stakeholderonderzoek levert altijd waardevolle inzichten op. Denk aan:

• Wat vinden stakeholders eigenlijk van ons?
• Hoe kijken stakeholders aan tegen de ontwikkeling en toekomst van onze organisatie?
• Wat is het standpunt van organisatie X ten aanzien van issue Y?
• Waar liggen verbeterkansen in de samenwerking?
• Etc.

Deze inzichten vormen input voor het nemen van (betere) beslissingen. Opdrachtgevers, meestal leden van de RvB of communicatiedirecteuren, kijken dan ook vaak reikhalzend naar de resultaten.

Zelf vind ik het interessanter worden, als het onderzoek diepgravender is. Als er een krachtenveldanalyse moet worden uitgevoerd. Het is weliswaar ingewikkelder en vaak tijdrovender, maar het levert vaak nog interessantere intelligence op.

Voor organisaties die overwegen om een onderzoek onder stakeholders uit te voeren, is het belangrijk dat ze goed nadenken waar zij behoefte aan hebben en waar ze de inzichten voor willen gebruiken.

Om dit duidelijk te maken, even een korte beschrijving van de essentie van een krachtenveldanalyse.

Ook een krachtenveldanalyse brengt de percepties en waarderingen van de organisatie door stakeholders in kaart. Een krachtenveldanalyse gaat echter verder. Het geeft ook inzicht in hoe stakeholders zich verhouden tot elkaar en tot een issue. Het kan bijvoorbeeld duidelijk maken hoe weerbarstig een issue is, wat de belangen van stakeholders zijn en welke oplossingsrichtingen zij voor ogen hebben. Het geeft inzicht in macht en invloed en waarom stakeholders doen wat ze doen. En wat dat dus betekent voor de eigen organisatie.

Bij een krachtenveldanalyse erken je expliciet dat de werkelijkheid en veel issues in die werkelijkheid complex en dynamisch zijn. Dat een maatschappelijke probleem of een specifiek issue alleen kan worden opgelost als je ook een goed beeld hebt van verbindingen, belangen, interacties, patronen, etc.

Het doel van een stakeholderonderzoek is in mijn praktijk vaak het leggen van een stevige basis onder een positionering of communicatiestrategie. Een krachtenveldanalyse doet dat in feite ook, maar legt nog meer nadruk op het verschaffen van inzichten die helpen bij het nemen van betere, strategische beslissingen met betrekking tot vaak complexe kwesties of grote uitdagingen.

(Photo by Hans-Peter Gauster on Unsplash)