Maatschappelijke rol bedrijven: prikkelende vragen voor in de boardroom

Afgelopen zaterdag stond er een mooi interview in het Financieele Dagblad met Piero Overmars, commissaris bij o.a. Dura Vermeer en Adyen en voormalig bestuurder van Abn Amro. Een gesprek over nieuw leiderschap en de maatschappelijke rol van bedrijven. Wat mij vooral aansprak waren de vragen die Overmars in het interview opwerpt. Om er een paar te noemen: “We zouden ons bij ons handelen veel meer moeten afvragen hoe er over 100 of 200 jaar naar ons wordt gekeken”. “Hoe wil je in de wereld staan?” En: “Worden mensen blij dat we als bedrijf bestaan?”

"The answers are all out there, we just need to ask the right questions" (Oscar Wilde)

Geïnspireerd door dit interview, ben ik soortgelijke vragen op papier gaan zetten. Overigens kwam ik in eerste instantie tot bijna 70 vragen, maar voor het gemak heb ik deze toch maar even teruggebracht tot een set van 4 x 7 vragen. Zie ook pdf onderaan deze blogpost.

Vragen over de maatschappelijke rol die bedrijven spelen en kúnnen spelen en die je ook dwingen om na te denken over jouw bedrijf en jouw eigen rol. Vragen die je in de boardroom misschien ook liever uit de weggaat.

“Die moeizame verstandhouding (tussen samenleving/politiek en bedrijfsleven) gaat mij aan het hart. Het bedrijfsleven is een force for good. Met alle innovaties en nieuwe producten. Het is een ontmoetingsplaats waar mensen bezig kunnen zijn met betekenisvolle zaken die de wereld beter maken. De omslag in het denken is in alle Nederlandse bestuurskamers keihard aan de gang. Dat zie ik om mij heen.”

Piero Overmars in gesprek met Pieter Couwenbergh (FD, 23 november 2023)

Corporate character

1. Je mag de bedoeling van jullie bedrijf opnieuw definiëren: met wie zou je daarover vooral in gesprek gaan? En naar wie zou je misschien wat minder goed luisteren?
2. Hoe authentiek is jullie purpose? En uit welke drie overtuigende voorbeelden blijkt dat dan?
3. Als jullie bedrijf een persoon was, was dit dan een prettig persoon?
4. Welke gevolgen van jullie bedrijfsbeslissingen baren jullie het meeste zorgen vanuit maatschappelijk perspectief? En hoe zouden jullie die beslissingen uitleggen aan een persoon die door jullie handelen direct benadeeld wordt?
5. Hoe zou je de waarde van jullie bedrijf omschrijven als winst niet de belangrijkst maatstaf is?
6. Welke offers brengt jullie bedrijf die ten koste gaan van de winst? En hoe pijn doen die offers?
7. Over welke issues vind jij dat jullie je meer mogen uitspreken?

Wat je wellicht ook interessant vindt: 👇🏻
Je wel of niet uitspreken over een maatschappelijk issue? Een praktisch model.

Blik op de toekomst

1. Wat staat er over 10 jaar op de voorpagina van een krant over jullie bedrijf?
2. Hoe zouden toekomstige generaties terugkijken op de beslissingen die jullie nemen?
3. Hoe zou je jouw strategische besluiten van vandaag uitleggen aan een historicus die over een eeuw leeft? En wat wordt de titel van het boek dat die persoon over jullie bedrijf schrijft?
4. Over 10 jaar wordt er een ranglijstje gemaakt: welk ranglijstje wil jij dat jullie bedrijf aanvoert?
5. Als toekomstige generaties één besluit van jullie bedrijf konden terugdraaien, welk besluit zou dat dan zijn?
6. Welke veranderingen zou je vandaag doorvoeren als je zou weten dat jouw bedrijf in de toekomst vooral herinnerd gaat worden om haar fouten?
7. Wat is over 50 jaar jullie grootste verdienste?

(vragen gaan verder onder deze foto)

Jouw persoonlijke rol

1. Wat doe jij er persoonlijk aan om jullie bedrijf een ‘force for good’ te laten zijn?
2. Hoe zou jij jullie besluiten die mogelijk ten koste gaan van milieu of maatschappij en jouw rol daarin verantwoorden aan jouw kinderen?
3. Waarom word jij ontzettend blij van hoe jouw bedrijf omgaat met de grote uitdagingen van onze tijd en jouw eigen rol daarin?
4. Wat zijn de meest controversiële aspecten van jullie business model en hoe rechtvaardig jíj deze?
5. Welke maatschappelijke veranderingen wil jij zelf graag zien en hoe is jouw bedrijf daar een katalysator in?
6. Welk advies zou jij geven aan een start-up over maatschappelijke verantwoordelijkheid?
7. Een documentairemaker gaat jouw bedrijf onder de loep nemen; hoe denk jij dat je er persoonlijk van afkomt in die documentaire?

Stakeholders

1. Op welke manier houdt jouw bedrijf rekening met de belangen van diegenen die geen stem hebben in jullie besluitvorming?
2. Welke invloed heeft jouw bedrijf op de lokale gemeenschap op een manier die níet in het jaarverslag staat?
3. Als jouw bedrijf door de politiek zou worden geroemd om één enkele bijdrage aan de samenleving, wat zou jij willen dat het is?
4. Welke stakeholders worden vooral negatief beïnvloed door jullie strategie en hoe leggen jullie verantwoording aan hen af?
5. Hoe zouden andere bedrijven in jouw sector jullie rol en maatschappelijke bijdrage omschrijven?
6. Als je verantwoording moest afleggen over de maatschappelijke rol van jouw bedrijf in De Telegraaf, wat zou jouw kernboodschap zijn?
7. Welk besluit kies je bewust niet te nemen, ondanks het feit dat je daar veel stakeholders wel een groot plezier mee zou doen?

Zie deze vragen vooral als ‘conversation starters’. Vragen voor in de boardroom, op de hei of bij de koffiecorner. Ongetwijfeld heb jij nog veel meer prikkelende vragen. Of heb je goede ervaringen opgedaan met andere vragen. Deel ze vooral. 🙏🏻

(Photo by Alexander Abero on Unsplash)