Neem mogelijke ophef expliciet mee in besluitvorming

Drie interessante gebeurtenissen afgelopen week:

• Premier Rutte heeft aan onder meer boerenorganisaties zijn excuses aangeboden voor de communicatie rond de stikstofkaart die begin juni door het kabinet is gepresenteerd. De kaart leidde tot grote ophef bij onder meer boerenorganisatie LTO Nederland en de actiegroepen Agractie en Farmers Defence Force.
• In het tv-programma Op1 deed Rabobank-econoom Barbara Baarsma uitspraken over een persoonlijk CO2-budget. De uitspraken leidden op onder meer social media tot boze reacties.
• De salarisverhoging van Ralph Hamers, de voormalig ceo van ING, in 2018 was volgens de Tuchtcommissie Banken niet fout. De tuchtcommissie komt deze week wel tot de conclusie dat de commissarissen van de bank de maatschappelijke weerstand hebben onderschat en een grote inschattingsfout hebben gemaakt.

In alle drie de gevallen is ‘iets’ gecommuniceerd en dat leidde tot flinke ophef in (een deel van) de samenleving. De kritiek vroeg ook in alle drie gevallen om een reactie op de ophef. Van het aanbieden van excuses tot het intrekken van de beoogde salarisverhoging.

Hierboven slechts drie voorbeelden. Het gebeurt vaker.

Inschatten van de impact van maatschappelijke ophef

Je kunt achteraf afvragen of in alle drie gevallen voldoende is geanticipeerd op de ophef die zou kunnen volgen. Was het zo lastig om een goede inschatting te maken van de maatschappelijke weerstand?

Nee, natuurlijk is dat niet lastig. Want met de maatschappelijke antenne van veel bedrijven is namelijk helemaal niks mis. Deze dient alleen adequaat gebruikt te worden. De signalen die die antenne oppikt, verdienen een serieuze plek in de besluitvorming.

Corporate governance hoogleraar Mijntje Lückerath-Rovers schrijft vandaag in het FD dat zorgvuldige besluitvorming nog belangrijker is dan het besluit zelf. In het besluitvormingsproces is het de belangrijkste taak van de commissaris om de belangen van álle belanghebbenden zorgvuldig af te wegen.

Inzoomend op het ING-voorbeeld. Uit de uitspraak van de Tuchtcommissie Banken blijkt dat ING wel degelijk bewust was van mogelijke ophef. Volgens de uitspraak zou namelijk “onderkend en meegewogen” zijn dat het salarisvoorstel “publiekelijke ophef zou veroorzaken”.

Maar de commissarissen lieten “het belang van de bank” zwaarder wegen.

En dat is interessant. De salarisverhoging van topman Hamers werd immers ingetrokken omdat “de discussie over de salarisverhoging namelijk schade toebrengt aan het bedrijf en zijn medewerkers”. Zo goed werd het belang dus helemaal niet gediend.

Voet bij stuk houden

Het kan natuurlijk ook zo zijn dat de ophef voor lief wordt genomen. En dat ophef een gecalculeerd risico is of dat die ophef beoogd wordt om een doorbraak te realiseren in een vastzittend debat.

In dat geval moet je vooral voet bij stuk houden. Iets wat ING niet deed.

Rutte doet dat in feite wel bij de stikstofkaart. Want hij neemt (nog) geen afstand van de kaart. Volgens Rutte laat de kaart immers de feitelijke situatie zien. Het was “de communicatie” die beter had gekund, aldus premier Rutte…

Tja.

Gevoelig issue? Anticipeer op mogelijke ophef

We leven in een hypergevoelige samenleving. Op social media worden de digitale guillotines continu geslepen. Verrast worden door ophef, kan niet meer anno 2022. Zeker niet als gevoelige issues betreft.

Dus zullen we afspreken dat we bij ieder gevoelig onderwerp waar we iets van vinden, iets over besluiten of iets over zeggen, ook aandacht besteden aan de mogelijke ophef? En dat we met elkaar bespreken wat we daadwerkelijk doen ‘when the shit hits the fan’?

Het belang van de organisatie dienen, betekent dat je in de besluitvorming en communicatie m.b.t. gevoelige issues, altijd mogelijke publieke ophef onderkent en meeweegt. Contingency planning light als het ware. Geen overbodige luxe in deze tijd van hypergevoeligheid.

Contingency Planning assesses what effect sudden market changes or business disruptions might have on a company and devises strategies to deal with them.

Scenario and Contingency Planning, Bain & Company (2018)

(Image by Niek Verlaan from Pixabay )