Authentiek leiderschap: 5 kenmerken + 3 risico’s

Als leider word je sneller vertrouwd als je oprecht en authentiek bent. Authentiek leiderschap! Hoewel we het er vaak over hebben en er geregeld over lezen, is het best een ingewikkeld begrip. Ik ben er eens ingedoken. Waar hebben we het eigenlijk over? Wat is authentiek leiderschap? En zijn er eigenlijk ook risico’s aan verbonden?

Authentiek zijn betekent dat er een gezonde afstemming is tussen jouw eigen waarden en overtuigingen en jouw externe gedrag. Het komt er in feite op neer dat je als leider een stijl probeert te vinden die overeenkomt met jouw waarden, jouw persoonlijkheid en jouw potentieel.

“Discovering your authentic leadership requires a commitment to developing yourself. Like musicians and athletes, you must devote yourself to a lifetime of realizing your potential.”

Bill George et al, Discovering your authentic leadership, HBR (2007)

Kenmerken authentiek leiderschap

Op internet vind je tal van definities van authentiek leiderschap. Zie bijvoorbeeld hier, hier en hier. Deze definitie sprak mij persoonlijk het meeste aan:

“A type of leadership that assumes leaders should act honestly and transparently and in ways that are true to themselves. Authentic leaders are self-aware and willing to be open with others, and act in ways that are seen to be genuine.“

Oxford Reference

Google leert ons dat er ontzettend veel is geschreven over authentiek leiderschap. Op basis van wat ik heb gelezen, kom ik tot 5 kenmerken van authentiek leiderschap:

1. Zelfbewustzijn: Authentieke leiders kennen zichzelf goed. Ze zijn bewust van hun eigen waarden, overtuigingen en drijfveren. Weten wat hun kracht en zwakte is.
2. Integriteit: Authentieke leiders zijn zich niet alleen bewust van de eigen waarden, maar handelen er ook naar. Ook als dit niet de gemakkelijkste weg is. Ze spreken de waarheid en houden zich aan hun beloften. Ze doen het juiste, ook als niemand kijkt.
3. Openheid: Authentieke leiders zijn open. Ze zijn eerlijk over hun intenties. Zij durven het gesprek aan te gaan over twijfels, dilemma’s en afwegingen. En lichten toe waarom bepaalde keuzes worden gemaakt.
4. Passie: Authentieke leiders streven ernaar om anderen te inspireren en te motiveren. Ze hebben een positieve energie en zijn toegewijd aan hun visie en ambities.
5. Relatiegericht: Authentieke leiders zijn ook bereid om te werken aan relaties. Ze willen een diepere band opbouwen met hun teams en met medewerkers. Communicatie vinden ze belangrijk.

Openheid of transparantie?

Ook het begrip transparantie wordt vaak geassocieerd met authentiek leiderschap. In bovenstaande definitie en in tal van andere artikelen. Ik heb transparantie in bovenstaand rijtje bewust niet opgenomen.

Ik associeer het begrip openheid namelijk meer met authentiek leiderschap dan transparantie.

Openheid zie ik als een breder en positiever begrip. Bij openheid is er een bereidheid om informatie te delen, om te communiceren. Openheid gaat over het openstaan voor andere perspectieven en ideeën en het gaat over bereid zijn om je kwetsbaar op te stellen.

Openheid nodigt in mijn ogen uit tot dialoog en samenwerking. En dat is bij transparantie veel minder het geval.

Transparantie zie ik meer als het openbaar maken van informatie. Omdat het moet of omdat het van je verlangd wordt. Met authentiek leiderschap heeft het in mijn ogen weinig te maken.

Valkuilen van authentiek leiderschap

Hoewel authentiek leiderschap kan leiden tot meer vertrouwen, sterkere relaties en betere prestaties, zijn er ook risico’s aan verbonden. Ik noem er drie:

1. Kwetsbaarheid: Authenticiteit houdt in dat je open bent over je gevoelens. Dat je jezelf kwetsbaar opstelt. Dit kan leiden tot pijnlijke situaties of misbruik door anderen.
2. Conflict: Authentieke leiders kunnen botsen met anderen die hun waarden of overtuigingen niet delen. Conflicten liggen dus op de loer. Hoe ga je om met iemand die geheel andere waarden aanhangt?
3. Onzekerheid: Authentieke leiders kennen hun sterke punten en zwaktes. En zijn hier open over. Dit kan ertoe leiden dat anderen gaan twijfelen aan de capaciteiten van de leider.

Tegelijkertijd denk ik dat deze risico’s ondergeschikt (moeten) zijn aan de waarde van authentiek leiderschap. En die waarde heeft betrekking op de persoon zelf (trouw blijven aan jezelf en aan wat je belangrijk vindt) en op de waarde van authentiek leiderschap voor de onderneming, haar medewerkers en stakeholders.

“An authentic leader strives to create a meaningful relationship with their team as they work toward goals related to their organization’s mission and purpose—not just its bottom line.”

Matt Gavin, Authentic Leadership. What it is and why it’s important. Harvard Business School (2019)

Wat zijn jouw ervaringen met dit type leiderschap? Herken je bovenstaande kenmerken? Ontbreekt er nog iets? Ik hoor het graag! Laat een comment achter of stuur me een bericht.

(Photo by Audrey Shattuck on Unsplash)