Strategieontwikkeling: geen vanille, maar peper!

We weten allemaal hoe belangrijk het is om een goede strategie te hebben. Er wordt ongekend veel tijd gestopt in het vaststellen van doelen en het in kaart brengen van routes om die doelen te bereiken.

En toch is strategieontwikkeling ook altijd best spannend. Er moeten immers keuzes worden gemaakt. Als je besluit naar links te gaan, ga je niet naar rechts. En daar vinden mensen wat van.

Strategieontwikkeling is dan ook geen proces waarin je veilig binnen de lijntjes kleurt.

Het is geen checklist die je op een ontspannen manier met elkaar afwerkt. Je kunt het mooiste Framework gebruiken, maar je zult met elkaar heel scherp moeten zijn op hoe je dat Framework toepast en invult.

Ik zie best veel plannen die mwah mwah zijn*.

Plannen die zo breed gedragen moeten worden dat ze elk risico mijden. Beleidsstukken waar niemand zich echt aan stoort, maar die ook niemand echt uitdagen. Strategische keuzes die veilig, nietszeggend en… vanille zijn.

In Amerika staat ‘vanilla’ symbool voor niet uitgesproken, niet gedurfd. Maar veilig en conventioneel. Veel strategieën zijn precies dat: bedacht om niemand voor het hoofd te stoten. En daardoor ook zonder echte impact. Strategieën die in plaats van inspirerend, vooral slaapverwekkend zijn …

Wie impact wil maken, zal toch moeten focussen en lef moeten tonen.

Strategie mag best schuren. Graag zelfs! Dat betekent: scherpe keuzes maken, lastige discussies voeren en weerstand omarmen. Als dat niet gebeurt, is de kans groot dat jouw strategie een papieren tijger blijft.

Over lef gesproken. Eerder schreef ik het artikel 'Dit merk toont lef (ondanks te verwachten kritiek op het hoge woke-gehalte)' over de nieuwe koers van Jaguar. Het automerk heeft duidelijk richting gekozen. Indrukwekkend.

Strategieontwikkeling: 5 checkvragen

Wil je weten of jij en jouw collega’s strategisch te veel op veilig spelen? Stel jezelf dan bijvoorbeeld eens deze vragen:

1. Wat is jullie natuurlijke neiging; vanille of peper? Denk eens terug aan die laatste aanpak / strategie / beleidsrichting die jullie hebben ontwikkeld. Hebben jullie nieuwe afslagen durven nemen of bleven jullie toch liever op die vertrouwde, gebaande paden? Schuurde het een beetje of helemaal niet?
2. Hoe ‘democratisch’ zijn jullie geneigd het proces van strategieontwikkeling in te steken? Als iedereen iets mag inbrengen en als er ook naar iedereen geluisterd wordt, klinkt dat mooi. Maar leidt het ook tot scherpe keuzes? Waarschijnlijk niet. Strategieontwikkeling gaat over keuzes maken.
3. Hoeveel handtekeningen zijn er nodig voordat jullie een knoop hebben doorgehakt? Strategieën die door te veel lagen heen moeten, verliezen vaak hun scherpte. Daarom is het altijd handig dat de hoogste baas zo snel mogelijk haar handtekening zet.
4. Hoe belangrijk vinden jullie nuance? Zinnen met mitsen en maren zijn mij een doorn in het oog. Soms is het goed om nuances aan te brengen, maar niet altijd. Ik zou er bij het ontwikkelen van die aanpak of strategie ver weg van blijven. Die nuances volgen later wel.
5. Past de aanpak op 1 A4-tje? Het komt nog steeds af en toe voor. Dan moet ik een 80-pagina’s tellend rapport doornemen. En het duizelt me als ik het gelezen heb: waar ging dit over? Een goede strategie past op 1 A4-tje.

Strategieontwikkeling: 3 praktische adviezen

Wil je een strategie die wél impact maakt? Hier 3 paar tips:

1. Begin klein, schakel groot. Werk met een compact team aan een scherpe strategische basis en houd de hoogste baas nauw aangesloten. Betrek een bredere groep pas bij de uitwerking en dilemma’s.
2. Zorg voor diversiteit en waardeer creativiteit. Strategie ontwikkelen met alleen gelijkgestemden leidt tot voorspelbare plannen. Daag elkaar uit. Verzamel een mooie groep mensen, maar houd het groepje wel compact. En stel heldere spelregels op voor het strategieontwikkelproces.
3. Blijf toetsen: is het scherp genoeg? Als de strategie geen vragen oproept of nergens schuurt, is het misschien te voorzichtig. Durf elkaar uit te dagen. En stel op verschillende momenten vast of de gemaakte keuzes nog steeds scherp zijn.

Strategieontwikkeling gaat over keuzes maken. Dat lukt niet met een compromisdocument dat voor iedereen acceptabel is. Ga niet voor vanille! Liever een plan waar mensen van vinden dat het te uitgesproken is dan een plan waar helemaal niemand iets van vindt.

Een goede strategie schudt een organisatie wakker. Het is geen doel op zich, maar een middel om richting te geven, energie los te maken en concrete resultaten te boeken.

Dus, wat wordt het? Vanille of peper!

(Photo by Daniele Franchi on Unsplash)

* Ik pleit mezelf zeker niet vrij; ik ben ongetwijfeld onderdeel geweest van trajecten die hebben geleid tot middelmatige strategieën. Brrrr.